Banningprijs 2026: Voor welke vooruitgang willen we vechten?
De Banningprijs is een essaywedstrijd voor jongeren t/m 35 jaar die iedere twee jaar plaatsvindt. Als vereniging willen we een platform bieden voor reflectie over een wezenlijk debat van dit moment. Deze editie gaat over vooruitgang.
De nieuwe beweging van GL-PvdA gebruikt vaak het woord progressief om zichzelf te beschrijven, maar tegenwoordig lijkt links soms veel focus te leggen op zaken behouden: een sociaal vangnet, biodiversiteit, de rechtsstaat. Juist in een wereld die snel verandert met nieuwe geopolitieke verhoudingen en razendsnelle technologische ontwikkelingen hebben we een verhaal nodig dat ons verbindt en dat past bij de huidige tijd: Voor welke vooruitgang willen we vechten? Wat kan het vooruitgangsdenken ons vandaag nog brengen?
In het nieuwe concept beginselprogramma van GL/PvdA komt het direct naar voren: “We leven in een tijd van ingrijpende veranderingen. Technologische revoluties hebben grote impact op de samenleving, de klimaatcrisis dwingt ons tot een fundamentele herziening van onze economie en veranderende machtsverhoudingen op het wereldtoneel maken nieuwe bondgenootschappen noodzakelijk”.
De wil bij velen is groot om de toekomst de goede richting op te bewegen, maar tegelijkertijd hobbelt Nederland van crisis naar crisis, verdiept in politieke ruzies en symboolpolitiek. Maar de echte uitdagingen wachten niet: veiligheid, klimaat, innovatie, zorg en onderwijs eisen visie, moed en daadkracht. Daar ligt een opdracht voor onze linkse progressieve beweging! Maar welke precies?
Heb je een interessant idee? Dan horen we graag van je! Schrijf een prikkelend essay, werk toe naar een puntige conclusie, verbind concrete inzichten met verrassende vergezichten en onderbouw je betoog met stevige feiten, heldere argumenten en levendige voorbeelden in een originele stijl.
Belangrijk informatie:
- Je essay is maximaal 2.000 woorden lang
- De inleverdeadline is 31 december 2025
- Stuur je essay naar info@banningvereniging.nl
- De jury kiest 4 genomineerden en daaruit 1 winnaar
- De winnaar wordt 21 februari 2026 bekendgemaakt (voorafgaand aan de BanningLezing in de Rode Hoed in Amsterdam)
- De winnaar van de Banning Prijs ontvangt 1000 euro. De overige drie genomineerden ontvangen elk 250 euro.
De oudste en meest basale manier om politieke partijen in te delen is de links-rechts indeling, waarmee vooral een economische scheidslijn wordt aangeduid. Tot in de jaren 70 hielden conservatieve politici graag de oude sociale orde in stand, en streefden progressieve politici naar verandering: betere leefomstandigheden voor arbeiders, algemeen kiesrecht, meer sociale voorzieningen, beter en publiek gefinancierd onderwijs voor iedereen, etc.
Die focus op materiële zekerheid maakte de weg vrij voor de emancipatiebewegingen die vanaf de jaren ’60 streden vóór meer individuele vrijheid en zelfexpressie en tégen de achterstelling van vrouwen en lhbti’ers, de zogeheten postmaterialistische politieke agenda. Die scheidslijn tekende zich af op andere thema’s dan de klassieke links/rechts thema’s. In plaats daarvan ging het hier om thema’s als milieubescherming, burgerrechten, zelfontplooiing, pacifisme en ethische kwesties.
Dat vooruitgangsoptimisme is vandaag de dag geen vanzelfsprekendheid. Mensen ontdekten dat er grenzen zaten aan hoeveel economische groei de wereld aankan. En dat komt doordat vanaf de jaren ‘80 het geloof in solidariteit en collectieve vooruitgang werd ingeruild voor een geloof in onderlinge concurrentie en het idee dat we allemaal zelfredzaam moeten zijn. Collectieve problemen werden steeds minder collectief opgelost en het individu kwam steeds meer op de voorgrond te staan. Niet als bewuste burger die onderdeel is van een gemeenschap, maar als consument, wiens vrijheid vooral een kwestie is van keuzevrijheid in een overvloed aan producten en diensten.
Terwijl gangbare modellen zoals die van het Kieskompas nog spreken van conservatief en progressief, is het inmiddels niet meer zo eenduidig wie er nou veranderingsgezind is op welke thema’s, en in welke richting. Onder de oppervlakte zijn de mentale scheidslijnen en economische verschillen tussen mensen op een pijnlijke manier gegroeid. We zien bijvoorbeeld steeds meer dat theoretisch opgeleiden en mensen met hoge inkomens verandering willen, terwijl de groepen die praktisch opgeleid zijn en een lager inkomen hebben, juist behoudend en protectionistisch kijken naar in de 20ste eeuw verworven rechten en voorzieningen.
Als wij vinden dat het tijd wordt om onze gezamenlijke belangen weer voorop te stellen moeten er wat veranderen. “Niet terug naar vroeger, maar iets nieuws, dat tegelijk herkenbaar en vertrouwd is: een rechtvaardige samenleving waarin gelijkwaardigheid, een gezonde planeet en vrijheid vanzelf spreken”. De vraag is hoe. Voor welke vooruitgang willen we vechten?
Prijzen en uitreiking
De winnaar van de Banning Prijs 2026 ontvangt 1000 euro. De overige drie genomineerden ontvangen elk 250 euro. De vier genomineerde essays worden gebundeld in een boekje.
De Banning Prijs wordt op 21 februari 2026 uitgereikt in de Rode Hoed te Amsterdam, voorafgaand aan de Banning Lezing. Alle inzenders zijn van harte uitgenodigd uitreiking en lezing als gast bij te wonen. Bovendien ontvangen ze allemaal een reactie op hun essay en krijgen ze een jaarlidmaatschap van de Banning Vereniging en Tijd&Taak cadeau.
Deelname
Je uiteindelijke essay van maximaal 2000 woorden mail je uiterlijk 31 december 2025 als word-bestand naar info@banningvereniging.nl. Vermeld je naam, geboortedatum, adres, telefoonnummer en studierichting of beroep. Inzenders zijn op moment van inzenden niet ouder dan 35 jaar. Ontvangst van inzending wordt altijd bevestigd. Je essay mag niet eerder gepubliceerd zijn.
Over de Banning Prijs
De Banning Prijs is een politieke essayprijs voor mensen tot en met 35 jaar. De Banning Vereniging wil middels de prijs het denken over waarden en democratie stimuleren. Onder voormalig winnaars van de prijs zijn Pieter Hilhorst, Wimar Bolhuis en Casper Gelderblom. De prijs wordt tweejaarlijks uitgereikt, vanaf 2018 in combinatie met het uitspreken van een Banning Lezing.